Në fund të raportit final për zgjedhjet e 25 prillit, OSBE/ODIHR ka dhënë disa rekomandime për Shqipërinë.
Mes tyre përfshihet garantimi i zgjedhjeve të lira pa ushtruar presion për të ndikuar në votën e qytetarëve, siguria për të dhënat personale të votuesve si dhe hetimet për blerjen e votës.
1.Sistemi ligjor ka nevojë për rishikim të mëtejshëm për të adresuar tek ODIHR-i dhe Komisioni i Venecias rekomandimet dhe një numër paqartësish dhe mospërputhjesh. Ndryshimet në ligj duhet të paraprihen nga një proces i hapur dhe gjithëpërfshirës i konsultimit, dhe të miratohen para zgjedhjeve të tjera.
2.Shteti duhet të garantojë të drejtën për një zgjedhja të lirë dhe të fshehta. Çdo formë presioni për tu zbuluar se si njerëzit kanë votuar duhet të parandalohen.
3.Agjencitë e zbatimit të ligjit duhet të intensifikojnë përpjekjet për të identifikuar, hetuar dhe ndjekur penalisht blerjen e votës. Qytetarët duhet të inkurajohen të raportojnë dhe të japin prova të për çdo blerje votash ose presion.
4.Shqipëria duhet të sigurojë sigurinë e të dhënave personale të qytetarëve. Institucionet përkatëse duhet të hetojnë dhe sanksionojnë plotësisht çdo shkelje që ndikon në besimin e publikut në procesin e zgjedhjeve.
5.Legjislacioni duhet të ndryshohet për të siguruar që mediat janë në gjendje të mbulojnë në mënyrë të pavarur aktivitetet e garuesve zgjedhor me synimin që të kufizohet përmbajtja e prodhuar nga partia në lajme.
Sistemi elektoral
6.Për të respektuar parimin e mundësive të barabarta, të rishikohet pragu 1% për kandidatët e pavarur.
Struktura ligjore
7.Për të garantuar sigurinë ligjore dhe administrimin efektiv të zgjedhjeve, rregullat duhet të jenë në përputhje me legjislacionin primar dhe të miratohen në kohën e duhur.
Administrata zgjedhore
8.Për të forcuar transparencën dhe për të shmangur çdo vonesë në administrimin e zgjedhjeve, KQZ-ja duhet të publikojë një kalendar zgjedhor gjithëpërfshirës me afatet përkatëse, përfshirë miratimin e akteve nënligjore, për trajnime dhe detyra logjistike.
9.Duhet të punohet me teknologjinë për të rritur transparencën dhe besimin e publikut, kohën dhe burimet e përshtatshme për vëzhgimin publik dhe të pavarur të zgjedhjeve. Duhet të aplikohet votimi elektronik në një shkallë më të gjerë. Duhet të merren parasysh metodat e verifikimit të tilla si kontrollet e kufizimit të rrezikut.
10.Për të shmangur pavlefshmërinë e qëllimshme të fletëve të votimit dhe për të rritur besimin në procesin zgjedhor, autoritetet duhet të investojnë në programe të votuesve të përshtatura për kategori të ndryshme të votuesve.
Regjistrimi i votës
11.Për të siguruar votim universal dhe trajtim të barabartë para ligjit, kufizimet e bazuara në aftësitë e kufizuara mendore duhet të hiqen dhe duhet të vendoset detyrimi për të regjistruar votuesit mbi 100 vjeç.
12.Autoritetet lokale duhet të sigurojnë që të gjithë votuesit të informohen në kohën e duhur për vendin dhe kohën për shqyrtimin e listës së votuesve dhe vendndodhjen e qendrave të tyre përkatëse të votimit.
Regjistrimi i kandidatëve
13.Duhet të mundësohet që liderët e partive politike të garojnë në disa zona zgjedhore duke ruajtur parimin e barazisë.
14.Duhet të hiqen kufizimet për ata që depërtohen, fajësia e të cilëve nuk është dhënë nga një gjykatë.
15.Në mënyrë që të sigurohet siguria juridike, mund të jepen konsiderata për rishikimin e dispozitave në lidhje me numrin maksimal të kandidatëve në lista dhe renditjen e kandidatëve të ndryshëm.
