Nga Anchal Vohra/ Vetëm disa ditë pasi Izraeli dhe Hamasi nënshkruan një a rmëpushim për t’i dhënë fund ciklit të fundit të d hunës, një muze në Dubai i quajtur Kryqëzimi i Qytetërimeve paraqiti një ekspozitë kushtuar historisë së H olokaustit dhe tm erreve të ant isemitizmit. Menjëherë pas kësaj, më 2 qershor, biznesmenët izraelitë dhe të Emiratëve diskutuan në Forumin Global të Investimeve të Dubait tregtinë dypalëshe ndërsa qeveritë e tyre nënshkruan një traktat për shmangien e t aksimit të dyfishtë. Përdorimi joproporcional i f orcës së Izraelit kundër palestinezëve s hqetësoi partnerët e tij më të rinj arabë, por jo aq sa të vinin në dyshim normalizimin e marrëdhënieve të krijuara nga Marrëveshjet e Abrahamit të vitit të kaluar. Ato marrëveshje diplomatike sollën miliarda dollarë në aktivitete ekonomike dhe forcuan sigurinë kombëtare për Izraelin dhe katër vendet arabe të përfshira. Askush nuk ishte i interesuar të s akrifikonte ato fitime, madje edhe gjatë një l ufte që vrau rreth 250 palestinezë, përfshirë 66 fëmijë. Ishte një provë e hershme e teorisë se paqja në Lindjen e Mesme do të arrihej jo në këmbim të tokës, por për hir të biznesit dhe mbrojtjes së ndërsjellë kundër a rmiqve të përbashkët.
Megjithëse kishte një shpalosje të ndjenjës pro-palestineze në mediat sociale në vendet e Marrëveshjes së Abrahamit, kishte pak shenja z emërimi në rrugë. S hqetësimi nuk iu afrua t ronditjes së qeverive, aq më pak t’i d etyronte ata të ndryshonin politikën e tyre. Sidoqoftë, p ërplasjet e fundit zbuluan se si Emiratet e Bashkuara Arabe posaçërisht, kanë pak ndikime në Izrael. Izraeli e vuri në siklet s undimtarin e Emirateve të Bashkuara Arabe, Sheik Khalifa bin Zayed Al Nahyan, kur s ulmoi xhaminë al-Aqsa, një vend adhurimi për myslimanët. Emiratet e Bashkuara Arabe d ënuan Izraelin pa k ërcënuar për ndonjë pasojë. Ndërsa Hamasi lëshoi r aketa dhe Izraeli filloi s ulmet ajrore, q ortimi i Emirateve të Bashkuara Arabe ishte edhe më e d obët. Kjo pasqyroi an tagonizmin e Emirateve dhe të Bahreinit ndaj Hamasit, grupit palestinez, organizata mëmë e së cilës, Vëllazëria Myslimane, është k ërcënimi i brendshëm më i madh për s undimin e tyre. Por kjo shfaqi gjithashtu angazhimin e vendeve arabe për afrimin me Izraelin. Në mars, Emiratet e Bashkuara Arabe njoftuan një investim prej 10 miliardë dollarësh në Izrael në fusha që variojnë nga gazi natyror, te teknologjia dhe te shkripëzimi i ujit, transmeton lexo.com.al.
Shmuel Bar, një ish oficer izraelit i i nteligjencës dhe aktualisht pronar i një kompanie izraelite të softuerëve që bën biznes me shumë kombe arabe, tha se telefoni i tij ka z hurmuar me tekste nga dashamirët arabë që kur filluan p ërplasjet. Bar tha se “Asgjë nuk ka ndryshuar. Unë nuk kam dëgjuar dikë të thotë se t ensionet e fundit kanë pasur ndikim në marrëveshjet e biznesit. Askush nuk më ka thirrur për të anuluar ndonjë marrëveshje. Unë kam të paktën 15 tekste WhatsApp nga kontakte nga vende të ndryshme në botën arabe të cilët pyetën nëse isha mirë dhe se ata shpresonin që asnjë r aketë nuk kishte rënë pranë meje”. Sipas një sondazhi të Gallup të mbajtur në fillim të shkurtit, ka pasur një rritje të dukshme të simpatisë për palestinezët në Perëndim, veçanërisht në Shtetet e Bashkuara, ku të rinjtë dhe demokratët liberalë treguan një prirje të qartë në favor të tyre. Por në botën arabe, thonë ekspertët, njerëzit janë të n garkuar me kaq shumë s hqetësime të tjera dhe udhëheqësit janë aq të k apluar nga f rika e rr ëzimit, sa që Palestina është shtyrë shumë poshtë në listën e tyre të përparësive.
Rritja e një identiteti kombëtar mysliman ose arab, l odhja e përgjithshme me p roblemin palestinez, k rizat ekonomike dhe politike në shtëpi, l uftërat e shumta, k ryengritjet dhe u ria që krijon, të gjitha së bashku kanë kontribuar në një rrëshqitje të simpatisë midis arabëve për vëllezërit e tyre palestinezë. Monarkitë që janë ose nënshkruese të Marrëveshjeve Abraham si Emiratet e Bashkuara Arabe ose dëshirojnë të jenë si Arabia Saudite, kanë shtyrë palestinezët që të jenë realistë. Dëshirat e tyre për të shkëputur ekonomitë e tyre nga nafta, si dhe nevoja për të l uftuar k ërcënimin e brendshëm nga i slamistët politikë dhe k ërcënimin e jashtëm nga një Iran në zgjerim, ka ndryshuar krejtësisht pamjen e tyre ndaj p roblemit. Disa ndikues fetarë dhe akademikë në Emiratet kanë thënë se k onflikti është midis izraelitëve dhe palestinezëve, jo izraelitëve dhe arabëve, një ndjenjë që pasqyron një zhvendosje intelektuale tektonike në Emiratet e Bashkuara Arabe dhe gjithashtu gjetkë në rajon, transmeton lexo.com.al.
Ishte vetëm një t ubim i madh i mbajtur në Katar, i cili strehon Hamasin, mbështet Vëllazërinë Myslimane dhe është një aleat i Iranit dhe Turqisë – a rmiqtë civilizues të shumicës së arabëve, përfshirë ata që nënshkruan marrëveshjet. Në Bahrein dhe Jordani kishte kërkesa për të d ëbuar Ambasadorin izraelit, por pa rezultat. Asnjë nga qeveritë arabe nuk përdori paketën e tyre diplomatike për t’i dërguar një mesazh më të f ortë Izraelit. Përkundrazi, ata përdorën një d ënim të thjeshtë dhe rutinor. “K ritikat e tyre ishin thjesht retorikë”, tha Yoel Guzansky, një studiues i lartë në Institutin për Studime të Sigurisë Kombëtare i specializuar në politikën dhe sigurinë e Gjirit. Ai shtoi se “Ata nuk bënë asgjë në praktikë. Ata nuk d ëbuan Ambasadorët ose nuk k ërcënuan të dilnin nga marrëveshjet ose të fillonin negociata brenda arabëve”.
Guzansky tha se arabët ishin padyshim të p akënaqur me Izraelin për s ulmet në xhaminë al-Aqsa, por ndërsa k onflikti u zhvendos në Gaza, toni i tyre u zbut. Ai theksoi se “Ata f ajësuan Izraelin për atë që ndodhi në xhami, për atë që ndodhi në qytet. Kjo është më e kuptueshme për shkak të rëndësisë fetare të Jerusalemit për Islamin. Por ndërsa situata në Jerusalem u bë më e qetë dhe Hamasi filloi të lëshonte r aketa, kjo ndikoi në qëndrimin e vendeve të Marrëveshjes së Abrahamit. Kjo u ofroi atyre një shans për të qenë më të ekuilibruar dhe për të ndarë k ritikat midis Izraelit dhe Hamasit. Kam vërejtur se disa pika saudite k ritikuan Hamasin me shumë zë të lartë. Ata f ajësuan Hamasin për situatën në të cilën ndodheshin njerëzit në Gaza. Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe nuk donin që Hamasi të dilte nga k onflikti me një avantazh”. Ibrahim al-Assil, një analist i Lindjes së Mesme, tha se një segment i madh i popullatës arabe është i mbingarkuar me b etejat dhe përparësitë e tyre, dhe disa prej tyre madje ngrenë pyetje pse b etejat e tyre nuk marrin të njëjtën vëmendje globalisht. Ai shtoi se “Është një zhvillim i rëndësishëm dhe interesant në opinionin publik arab. Palestinezët po marrin shumë më shumë simpati globale, por në vetë rajonin, kjo tendencë është përmbysur. Shumë e shohin atë përmes lenteve të k onflikteve të tyre me Iranin dhe s hqetësohen se si Irani do të gjejë një mënyrë për të trajtuar a nkesat palestineze”, transmeton lexo.com.al.
Ai shtoi se Marrëveshjet e Abrahamit nuk kishin për qëllim të zgjidhnin k onfliktin palestinezo-izraelit – dhe as nuk mundeshin. Assil nënvizoi se “Edhe nëse të gjitha shtetet arabe normalizohen me Izraelin, k onflikti do të vazhdojë për shkak të rrënjëve të tij lokale indigjene”. Por ai pranoi se kishte një shpresë që Emiratet e Bashkuara Arabe dhe shtetet e tjera arabe do të kishin të paktën fuqi më të madhe mbi Izraelin në situata të tilla. Ai vuri në dukje se “Marrëdhënia midis Izraelit dhe Emirateve të Bashkuara Arabe është ende e porsalindur dhe nuk ishte e gatshme për p rovën. Emiratet e Bashkuara Arabe e gjetën veten në një pozitë të vë shtirë dhe shumë më shpejt sesa pritej”. Nuk ishte e para dhe f atkeqësisht nuk do të jetë e fundit nga p ërplasjet midis izraelitëve dhe palestinezëve. Pyetja është nëse Emiratet e Bashkuara Arabe dhe aleati i saj më i madh, Arabia Saudite, e cila mbështet në heshtje Marrëveshjet e Abrahamit, do të fillojnë të bëjnë p resion ndaj Izraelit dhe të kërkojnë që ata të kenë një fjalë në momente si këto. Nëse nuk e bëjnë këtë, ata mund të kenë sukses në mbajtjen e njerëzve të tyre të qetë, por mund të rrisin gjithashtu tërheqjen e Iranit, Katarit dhe i slamikëve politikë që ata u rrejnë kaq shumë.
Abdulkhaleq Abdulla, një shkencëtar i shquar politik në Emiratet e Bashkuara Arabe dhe ish këshilltar i princit të kurorës Emirate, tha se marrëveshja është këtu për të qëndruar. Ai tha se “Për sa i përket Emirateve të Bashkuara Arabe, ajo është një pasuri strategjike dhe e pakthyeshme. Emiratet e Bashkuara Arabe janë në dy shina paralele: Mbështetja e Palestinezëve për një shtet të tyre është një udhë dhe Marrëveshjet Abraham është një tjetër. Asnjëra nuk ka kthim mbrapa”. Por të ecësh në të dy rrugët njëkohësisht është bërë më e p aqëndrueshme pasi lideri izraelit i e kstremit të djathtë Naftali Bennett është caktuar të zëvendësojë Benjamin Netanyahu si Kyeministër izraelit. Bennett ka mbështetur me f orcë vendbanimet e p aligjshme izraelite dhe ka k undërshtuar një zgjidhje me dy shtete. Marrëveshjet Abraham kanë kaluar s fidën e parë. Në kohën që do të ketë një p rovë të dytë ose të tretë ose të katërt, marrëdhëniet mund të mos jenë në gjendje t’i r ezistojnë t ensioneve – dhe rajoni do të zbulojë pikën e p rishjes vetëm pasi të jetë vonë./ForeignPolicy/Lexo.com.al/e.c.
