Nga Jack Detsch/ Administrata e Biden ka gjetur një vesh pranues në kryeqytetet aziatike për t’u kundërvënë zgjerimit territorial të Kinës. Aktualisht është duke u rritur diskutimi për Dialogun Katërpalësh të Sigurisë nga Japonia, si dhe nga partnerët të s hqetësuar prej kohësh si India dhe Australia, të cilët kohët e fundit filluan stërvitje u shtarake së bashku pas një pauze të gjatë. Dhe ekipi i ri po përpiqet të bëjë përparime me Japoninë dhe Korenë e Jugut duke mbyllur negociatat mbi koston e pritjes së trupave amerikane atje. Por në momentet e rralla që Sekretari i Shtetit i SHBA Antony Blinken dhe Sekretari i Mbrojtjes Lloyd Austin nuk ishin të zënë me takime, telefonata dhe konferenca shtypi në vizitën e tyre të parë jashtë vendit javën e kaluar, zyrtarët amerikanë po lu ftonin me një pyetje më të gjerë: Si duhet të duket struktura e aleancës amerikane në një kontinent që strehon gati dy të tretat e popullsisë së botës dhe është r ivali më i madh strategjik i Amerikës?
Administrata e Biden, ashtu si administrata Trump para saj, e ka etiketuar Kinën si r ivalin e saj të parë gjeopolitik. Por Presidenti Joe Biden dhe ekipi i tij, ndryshe nga paraardhësit e tyre të drejtpërdrejtë, duan të përmbajnë çdo k ërcënim nga Kina me ndihmën e aleatëve dhe partnerëve, në vend se në mënyrë të njëanshme. Në ditët e para të L uftës së Ftohtë, Uashingtoni ndihmoi të përafrojë një grup vendesh evropiane me të njëjtin mendim për t’iu kundërvënë k ërcënimit sovjetik. Në përballjen me Kinën, Shtetet e Bashkuara nuk kanë të njëjtat opsione. Pyetja, në thelb, është se si të përmbahet Kina me një përzierje shumë të ndryshme partnerësh. Ajo që është e sigurt të supozohet, thanë zyrtarët amerikanë, është se Shtetet e Bashkuara nuk do të mbledhin një grup të ngjashëm me NATO-n për t’iu kundërvënë Kinës. Por, pas L uftës së Dytë Botërore, Uashingtoni ndërtoi një plejadë aleancash të traktateve me Japoninë, Korenë e Jugut, Australinë, Filipinet dhe Tajlandën, e cila u bë modeli i shumëpërfolur për sigurinë e SHBA në Azi për më shumë se gjysmë shekull. Sot, administrata e Biden shpreson të kthehet në grupime më të vogla – grupe dypalëshe, trepalëshe, apo edhe shumëpalëshe të vendeve që mund të bëjnë diçka të ngjashme, transmeton lexo.com.al.
Një zyrtar i lartë i mbrojtjes, duke folur në kushte anonimiteti tha se “Shikoni, për një larmi arsyesh – histori, gjeografi, politikë – Azia nuk ka llojin e aleancës së strukturuar si ajo që kemi në aleancën trans-Atlantike. Ne jemi duke u përpjekur të evoluojmë qëllimisht nga ai model në një seri marrëdhëniesh të mbivendosura”. Kjo varet nga çiftëzimet e vogla të aleancës që mund të ndihmojnë në ndërtimin e indeve lidhëse midis u shtarakëve dhe në ngritjen e territorit të k ontestuar në Azi-Paqësor me më shumë ushtrime të përbashkëta u shtarake, por pa një NATO aziatike me një ekuivalent të plotë të nenit 5 të paktit trans-Atlantik, i cili kërkon që firmëtarët të vijnë në mbrojtje të aleatëve nën s ulm.
Tani për tani, zyrtari i lartë i mbrojtjes tha se administrata e Biden po shpreson të forcojë grupimet ekzistuese si Asocacioni me 10 kombe e Kombeve të Azisë Juglindore (ASEAN) dhe Dialogu Katërpalësh i Sigurisë, i njohur si “Quad”. P roblemi është që ASEAN përqendrohet kryesisht në ekonomi dhe i shmanget çështjeve të sigurisë, veçanërisht kur bëhet fjalë për Detin e Kinës Jugore, një nga pikat më të mëdha të f ërkimit midis Uashingtonit dhe Pekinit. Dhe Quad, ndërsa u ringjall me një videokonferencë midis krerëve të shteteve dhe nga Australia që u bashkua me stërvitjen Malabar me Indinë dhe Japoninë pas një pauze të gjatë, është përqendruar plotësisht në çështjet e sigurisë në rajonin Indo-Paqësor. Por përveç Japonisë, e cila përsëriti gjatë udhëtimit se do të bashkëpunonte ngushtë me Shtetet e Bashkuara në rast të një p ërplasjeje kineze me Tajvanin, shumica e kombeve në rajon janë përqendruar në mbrojtjen e kufijve të tyre, sipas disa ish zyrtarëve amerikanë, transmeton lexo.com.al.
Elbridge Colby, një drejtor në Nismën e Maratonës dhe një ish-ndihmës sekretar i mbrojtjes gjatë administratës Trump tha se “Në thelb, çdo shtet duhet të përqendrohet në mbrojtjen e vet. Ne jemi tashmë në telashe të mëdha me një front qendror siç është zinxhiri i parë ishullor nga Japonia përmes Detit të Kinës Jugore. Nga një perspektivë u shtarake, nuk mendoj se po shkojmë drejt një NATO-je aziatike”. Një ndryshim tjetër vjen në ndarjen e inteligjencës. Shtetet e Bashkuara, aleatët e NATO-s dhe partnerët kryesorë të njohur kolektivisht si “Pesë Sytë” ndajnë rregullisht informacionin. Nuk ka asgjë të ngjashme me rrjetin në të gjithë Azinë (megjithëse Australia është pjesë e Pesë Syve). Por zyrtarët theksuan se Pesë Sytë është një marrëdhënie e pjekur, midis vendeve anglishtfolëse me lidhje të gjata. Shkëmbimi i informacionit të koalicionit në Azi në çdo bllok, siç është Quad, kërkon pajtimin e secilit shtet anëtar. Një zyrtar i dytë i lartë i mbrojtjes tha se “Sapo të dilni jashtë [nga Pesë Sytë] bëhet jashtëzakonisht më e vështirë”.
Ajo që Shtetet e Bashkuara po kërkojnë, në planin afatgjatë, është një sistem komunikimi që do ta lejojë atë të shkëmbejë informacione të klasifikuara dhe konfidenciale me të gjithë aleatët dhe partnerët amerikanë në rajon, diçka që Komanda Amerikane Indo-Paqësore është përpjekur të fuqizojë në dorëzimin e saj të fundit të buxhetit. Tani për tani, Uashingtoni duhet të flasë me zell për sisteme të ndryshme për kombe si Koreja e Jugut, Filipinet dhe India. Një zyrtar i tretë i lartë i mbrojtjes tha se “Thjesht imagjinoni të punoni në Microsoft kundrejt Apple këtu në Shtetet e Bashkuara, kjo është një dhimbje mjaft e madhe në vetvete, por imagjinoni këtu që gjithçka është ndryshe. Është v rima më e madhe në ritmin tonë tani”, transmeton lexo.com.al.
Por shumica e ndryshimeve në marrëdhëniet e SHBA në rajon shfaqen më të thella përmes tonit dhe gjuhës së trupit. Ishte e dukshme javët e fundit edhe midis aleatëve më të afërt të SHBA në rajon. Në Tokio, Blinken u prit ngrohtësisht nga Kryeministri japonez Yoshihide Suga në një skenë që i ngjante një takimi të miqve të humbur prej kohësh. Në Seul, Ministri i Mbrojtjes i Koresë së Jugut duket se s fidoi thirrjen e diplomatit të lartë amerikan për “d enuklearizimin e Koresë së Veriut” në një konferencë shtypi të nivelit të lartë. Ndërkohë, a rmiqësia historike jetëgjatë mes Japonisë dhe Koresë së Jugut ka sjellë si pasojë lidhje të kufizuara përtej një pakti për ndarjen e inteligjencës të vitit 2019. Administrata e Biden duhet të lundrojë gjithashtu në standarde të ndryshme të të drejtave të njeriut në të gjithë rajonin, një çështje që Shtëpia e re e Bardhë ka premtuar të theksojë në politikëbërjen e sigurisë kombëtare.
Austin ngriti shqetësime në lidhje me trajtimin e popullsisë myslimane të Indisë me zyrtarët e lartë atje. Tajlanda dhe Filipinet, të cilat janë p ërplasur vazhdimisht me Kinën në mosmarrëveshjet territoriale mbi Detin e Kinës Jugore, janë të dy të përshkruara nga s fidat e brendshme për të drejtat e njeriut dhe ato nuk ishin pjesë e raundit të parë jashtë shtetit nga zyrtarë të lartë të administratës së Biden. Edhe pse zyrtarët kanë paralajmëruar që partneritetet shumëkombëshe të SHBA-së ka të ngjarë të vazhdojnë në hapa të vegjël pas udhëtimit, administrata e Biden mund të përdorë gjithashtu mungesën e NATO-s aziatike në avantazhin e saj. Ndërsa administratat e njëpasnjëshme janë mbështetur në vendet e NATO-s për të shpenzuar më shumë në mbrojtje, struktura e Aleancës më pak zyrtare e Azisë mund të lejojë aleatët e SHBA për të bashkëpunuar në ndarjen e informacionit dhe ushtrimet us htarake, në shkëmbime që nuk drejtohen domosdoshmërisht nga Uashingtoni. Zyrtari i parë i lartë i mbrojtjes tha se “Kjo madje nuk do të thotë që Shtetet e Bashkuara duhet të përfshihen. Nëse ne mund t’i ndihmojmë partnerët të jenë në gjendje të jenë më të përgatitur për të mbrojtur interesat e tyre dhe të jenë më të sigurt në sovranitetin e tyre, atëherë kjo është në të mirë të të gjithëve”./ForeignPolicy/Lexo.com.al/e.c.
