ANALIZA/ A janë sirianët e Evropës ende refugjatë?

Migrantët që u larguan nga l ufta siriane tani duan integrim të vërtetë në vendet e tyre të reja.

Nga Anchal Vohr/ Përmes rrugëve të pabesë detare, pas muajsh apo edhe vitesh në k ampe të ngushta refugjatësh dhe pasi paguanin shuma të majme për k ontrabandistët, më shumë se një milion sirianë mbërritën në Evropën Perëndimore në kulmin e k onfliktit sirian. Dhjetë vjet në l uftën siriane, ndërsa l uftimet aktive janë qetësuar kryesisht, shumica e refugjatëve sirianë ende nuk e kanë të sigurt të kthehen në vendin e tyre. Qeveria s htypëse që ata ikën në radhë të parë është ende në pushtet, dhe shumica e refugjatëve kanë f rikë se mund të p ersekutohen pasi të kthehen për pjesëmarrje në p rotesta, mbështetjen e r ebelëve, d ezertimin e shërbimit të detyrueshëm u shtarak ose thjesht për një r yshfet. Gjatë viteve, shumë prej tyre kanë punuar gjithashtu shumë për t’u integruar në vendet e tyre pritëse. Ata kanë mësuar gjuhën lokale, kanë gjetur punë dhe kanë paguar për veten e tyre sesa të jenë plotësisht të varur nga zëri i shtetit. Ata kanë ndërtuar më në fund një jetë në llojin e kombeve demokratike që ata dëshironin të ishte Siria dhe nuk mund ta imagjinojnë duke i lënë të gjitha pas. Vendet e Evropës Perëndimore kanë siguruar një formë të mbrojtjes për shumicën e atyre që mbërritën dhe, edhe pse ka mërmëritje të d ëbimeve graduale, aktivistët thonë se mbrojtjet ligjore ndalojnë qeveritë të bëjnë kështu dhe të mos i nënshtrohen p resionit në këtë drejtim nga e djathta e kstreme.

Me Sirinë ende nën s undimin e Partisë Baath, duket se është pranuar përgjithësisht në Evropë që sirianët nuk do të kthehen në shtëpi. Prania dhe kontributi i tyre i vazhdueshëm në ekonomitë lokale, megjithatë, kanë çuar në një diskutim nëse ata ende duhet të konsiderohen refugjatë ose anëtarë të shoqërive të tyre përkatëse evropiane, në krahasim me banorët e tjerë. Aktivistët argumentojnë se ka nevojë për të përshpejtuar procesin e dhënies së shtetësisë për t’i dhënë fund të ardhmes së tyre të pasigurt. Ata thonë se ndërsa termi refugjat mund të përdoret në mënyrë pejorative dhe ndoshta i zolon të gjithë komunitetin, është një kategori e nevojshme ligjore vetëm për të mbrojtur sirianët nga d eportimi. Por shumica e refugjatëve sirianë shpresojnë të as imilohen si qytetarë në vendet e tyre pritëse, dhe disa tashmë janë bashkuar me politikat elektorale. Ka kaluar një dekadë që kur k ryengritja siriane filloi në kërkim të demokracisë, respektimit të të drejtave të njeriut dhe një jete të denjë. Të çrr ënjosurit tani po ndjekin një zë politik brenda Evropës, transmeton lexo.com.al.

Sipas një raporti nga DIW Berlin, pjesë e Institutit Gjerman për Kërkime Ekonomike, i cili këshillon aktorë të ndryshëm mbi politikat, gjysma e refugjatëve në Gjermani që dëshironin një punë në 2016 ishin të punësuar deri në vitin 2018. Një numër dërrmues i këtyre refugjatëve ishin sirianë. Raporti shtoi se shumica e fëmijëve refugjatë janë integruar në shkolla dhe do të bëhen forca e ardhshme punëtore e një Gjermanie në plakje. Katharina Spiess, profesoreshë e ekonomisë familjare dhe arsimore në Freie Universität Berlin dhe një studiuese në DIW Berlin e cila shpesh këshillon politikëbërësit për çështjet e refugjatëve, tha se sirianët janë integruar mirë në ekonominë gjermane në përgjithësi, por ka ende hapësirë ​​për t’i integruar ato më mirë. Spiess tha se “Vetëm pesë vjet më parë Kancelarja jonëë tha ‘Wir schaffen das’ ose ‘ne mund ta përballojmë këtë’. Kjo nuk është një kohë e gjatë për t’i integruar të gjithë. E megjithatë duke pasur parasysh që këta njerëz nuk mund të flisnin as gjermanisht kur mbërritën, unë do të thosha se sirianët janë shumë të mirë integruar”.

Ajo tha që terminologjia përreth sirianëve në Gjermani duhet të zbatohet me kujdes. Ajo nënvizoi se “Refugjatët nuk duhet të adresohen si refugjatë në vetvete; ato duhet të adresohen, si ne gjermanët, në rolin që ata po luajnë në shoqëri. Të tillë si – një punonjës, një prind, një person i papunë, etj. Ata duhet të referohen si refugjatë vetëm kur sfondi i tyre i refugjatëve është i rëndësishëm. Për shembull, ata janë të papunë sepse nuk flasin gjermanisht sepse janë refugjatë. Në rastin e fundit, kjo i ndihmon ata dhe shtetin të adresojnë një p roblem për t’i integruar më mirë”. Sipas Konventës së Refugjatëve të vitit 1951, një refugjat përcaktohet si një person i cili përballet me p ersekutim në kthim për arsye që përfshijnë “mendimin politik”. Analistët thonë se ndërsa sirianët që ishin të përfshirë në mënyrë aktive në kundërshtimin e r egjimit përballen me një kë rcënim të menjëhershëm pe rsekutimi, të tjerët përballen me atë më në përgjithësi. Por meqenëse qeveria siriane është e njohur për arr estimin e rastësishëm të të kthyerve, asnjë sirian nuk mund të d eportohet me mirëbesim. Për më tepër, Evropa ka r efuzuar të rifillojë lidhjet me qeverinë e Bashar al-Assad, të ak uzuar për kryerjen e kr imeve kundër njerëzimit dhe pa bashkëpunim ndërqeveritar nuk mund të sigurojë garanci të sigurisë së të kthyerve, transmeton lexo.com.al.

Sipas udhëzimeve nga Komisioneri i Lartë i Kombeve të Bashkuara për Refugjatët, agjencia e OKB për refugjatët, refugjatët nuk duhet të d ëbohen ose të detyrohen të kthehen nëse nuk është gjetur një zgjidhje e qëndrueshme për situatën e tyre. Me fjalë të tjera, alternativat për politikëbërësit janë kthimi vullnetar kur refugjatët mendojnë se është i sigurt, zhvendosja në një vend të tretë, ose kur integrimi lokal konsiderohet përfundimtar pasi një refugjati të ketë marrë shtetësinë. Megjithëse mbrojtja e dhënë nga statusi i refugjatit mbetet thelbësore, termi në vetvete po iz olon sirianët në një bllok që e djathta e kstreme e ka më të lehtë për t’u s ulmuar. Shumë sirianë, gjithashtu, shpresojnë të pranohen për kontributet e tyre në vend që të përfshihen nën një etiketë që përdoret shpesh në një mënyrë në nçmuese. “Unë punoj në Gjermani, paguaj taksa në Gjermani dhe jetoj këtu. Ndihem si çdo gjerman tjetër”, tha Omar, një sirian i cili bëri rrugën e tij për në Gjermani në 2016. Edhe pse ai foli me Foreign Policy nga Dyseldorf, një qytet në Gjermaninë perëndimore, ai kërkoi anonimat nga f rika se anëtarët e familjes ende në Siri mund të ng acmoheshin nga makineria e shtetit sirian. Omar tregoi një histori të arr atisjes nga bo mbat dhe pe rsekutimit nga autoritetet siriane dhe se si ai gjeti siguri dhe një jetë që ia vlen të jetohet në Gjermani. Atij iu dha statusi i refugjatit menjëherë pasi arriti dhe leja e tij e qëndrimit tre-vjeçare është rinovuar që prej asaj kohe.

Por ai nuk e sheh veten si refugjat më. Ai ka mësuar gjermanisht, është i punësuar në një firmë automobilistik dhe jeton nga fitimet e tij. Ai tha se është gati të jetë një shtetas gjerman dhe do të aplikojë për shtetësi sapo të mbarojë vitin e tij të gjashtë në vend. Ai shtoi se “Unë përpiqem të jem një emigrant ideal dhe një qytetar ideal”. Omar është thjesht një lloj i riu që Kancelarja gjermane Angela Merkel kishte në mendje kur hapi dyert për refugjatët sirianë në 2015. Por në atë kohë, vendimi çoi në një rritje të popullaritetit për partitë p opuliste që portretizuan refugjatët sirianë si një k ërcënim. Ata a kuzuan Merkelin se po rr ezikon sigurinë dhe kohezionin social të Evropës duke lejuar xh ihadistët dhe migrantët ekonomikë nën maskën e refugjatëve. Është e vërtetë që miliarda dollarë janë shpenzuar për refugjatët që kanë nevojë për strehim ur gjent, ushqim, ilaçe dhe integrim në vendet përkatëse pritëse në Evropë. Por 10 vjet në k onflikt dhe pesë vjet që nga ek sodi i sirianëve në Evropë, numri i ngatërrestarëve është i vogël në krahasim me ata që përpiqen shumë të bëhen pjesë e shoqërive evropiane, transmeton lexo.com.al.

Ahmad, 33 vjeç, është një refugjat sirian në Helsingborg, një qytet bregdetar në Suedi, i cili preferoi të mbetet anonim për të shmangur rr ezikimin e statusit të tij ligjor. Ai tha se ndihet i tr ishtuar kur përmendet si refugjat edhe pse i duhet mbrojtja e dhënë nga kjo kategori. “Ne ishim një familje e mirë në Deir ez-Zor në Siri dhe nuk mendonim aspak për azil. Por për shkak të l uftës, unë erdha këtu, dhe nga ajo perspektivë, unë u bëra një refugjat”. Ai tha se është i sigurt se do të arr estohej pasi të kthehej për shmangien e shërbimit u shtarak, siç ndodhi me kunatin e tij i cili u kthye në territorin e kontrolluar nga qeveria. Në Suedi, Farhan ka gjetur një jetë të re. Ai punoi si ndihmës i mësuesit, si shitës në një dyqan frutash dhe perimesh dhe aktualisht po trajnohet për të qenë shofer treni. Ai shtoi se “Kur nuk kam punuar, kam marrë ndihmë nga qeveria suedeze, por tani punoj dhe paguaj taksa. Kjo më bën të ndihem sikur jam një person apo qytetar suedez si çdo tjetër. Unë e dua këtë ndjenjë. Unë gjithashtu ndihem përgjegjës dhe produktiv në këtë shoqëri. Qëllimi im është të jem një shtetas suedez me një origjinë siriane”. Bente Scheller, kreu i Divizionit të Lindjes së Mesme dhe Afrikës së Veriut në Heinrich-Böll-Stiftung në Berlin, përshkroi dilemën me të cilën përballen sirianët në Evropë. Scheller tha se “Nga njëra anë, termi refugjat e njeh se ata nuk kishin ndonjë zgjedhje dhe kjo është arsyeja pse ata erdhën këtu. Por nga ana tjetër, kur flisni me ta, ata duken veçanërisht krenarë për arritjet e tyre dhe thonë se nuk duan të shihen si refugjatë. Ata duan të njihen për atë që bëjnë”.

Disa ekspertë thonë se mbase ka nevojë për të krijuar një term tjetër, siç është termi migrant humanitar – midis një refugjati dhe një qytetari. Të tjerë paralajmërojnë kundër këtij termi dhe thonë se kjo mund ta bëjë më të lehtë për të djathtën e kstreme të kërkojë dë bime. Danimarka tashmë ka anuluar rezidencat e 94 sirianëve duke pretenduar se ata mund të d ëbohen në pjesë “më të sigurta” të Sirisë. Vitin e kaluar, Gjermania hoqi ndalimin e d ëbimeve kinse për të d eportuar sirianët me një histori k riminale. Aktivistët s hqetësohen se qeveritë mund të kërkojnë një rrugë të prapme për të d eportuar sirianët dhe kështu të mbështesin natyralizimin e sirianëve si hapin tjetër në integrimin e tyre. Villads Zahle, koordinator i lartë i komunikimit në Këshillin Evropian për Refugjatët dhe Mërgimet (ECRE), thanë se njerëzit pushojnë së qeni refugjatë nëse bëhen qytetarë të vendit pritës. Në shumicën e vendeve evropiane, refugjatët kanë në rrugën drejt shtetësisë nën kushte të caktuara, por mund të jetë një proces i gjatë dhe i vështirë. Ai tha se “Për njerëzit që janë vendosur në një vend, është gjithashtu mënyra e vetme për të arritur të drejta të plota dhe, për këtë arsye, një hap i rëndësishëm në procesin e tyre të përfshirjes”. Çdo lloj statusi i mbrojtjes së përkohshme për shtetasit sirianë “pengon integrimin, parandalon njerëzit të bëhen qytetarë aktivë dhe i parkon ata në një paqartësi pasigurie”. Sipas ECRE, në 2019 gati 4,000 shtetas sirianë u dha shtetësia gjermane, por vetëm një numër relativisht i vogël i tyre erdhën si refugjatë, transmeton lexo.com.al.

Wiebke Judith, këshilltarja e politikës ligjore në Pro Asyl, e cila është një organizatë për të drejtat e refugjatëve në Gjermani, tha se ajo pret një rritje të kërkesave për nënshtetësi nga sirianët këtë vit dhe vitin e ardhshëm. Shumica e sirianëve që mbërritën në Gjermani së shpejti do të plotësojnë periudhën e kërkuar për rezidencën prej gjashtë deri në tetë vjet, kanë fituar aftësinë për të folur gjermanisht dhe kanë njohuri për ligjet lokale. Ajo tha se termi refugjat ka rëndësi ligjore edhe pse mund të bëhet përjashtues me kalimin e kohës. Judith shtoi se “Sigurisht, ne nuk duhet të përcaktojmë vazhdimisht njerëzit sipas statusit të tyre ligjor. Sidomos kur duke qëndruar më gjatë në një vend ata bëhen pjesë e shoqërisë. Ata nuk duhet të veçohen për shkak të historisë së tyre përgjithmonë”. Në Gjermani, partia politike e e kstremit të djathtë Alternativa për Gjermaninë, e cila shfrytëzoi ndjenjat anti-refugjatë për të forcuar votën e saj, ka rënë nga e para në pozicionin e tretë në Gjermaninë lindore, e cila ka qenë një bastion i mbështetjes së saj. Në zgjedhjet e fundit në Holandë, e djathta e qendrës fitoi shumicën e vendeve ndërsa partia kryesore e ek stremit të djathtë u paraqit dobët.

Partitë p opuliste përdorën k rizën siriane për avancimin e tyre, por duket se po e kanë të vështirë ta mbajnë atë rritje. Liberalët kanë l uftuar dhe tani po inkurajojnë sirianët që të aplikojnë për shtetësi, të garojnë në zgjedhje dhe të bëhen një bllok politik në vendet evropiane. Omar është i kënaqur me lajmin se një refugjat, Tareq Alaows, jo vetëm që është në prag të shtetësisë por do të l uftojë në zgjedhjet në Gjermani me një biletë nga Partia e Gjelbër. Omar tha se “Ai është krenaria e sirianëve në Gjermani. Nëse një nga këta kandidatë mund të l uftojë në zgjedhjet në Siri në një mënyrë të lirë dhe të ndershme, do të ishte një ëndërr e vërtetë. Por Siria nuk është një demokraci”. Në kërkimin e tyre të pafund për demokraci, sirianët tani po e ndjekin atë në Evropë. Do të duhet kohë, por ata nuk po shkojnë askund dhe duket se janë të vendosur të ndërmarrin udhëtimin nga statusi i refugjatit në shtetësinë e plotë./ForeignPolicy/Lexo.com.al/e.c.