Nuk ka nevojë të pretendojmë se demokracia jetëshkurtër e Myanmar ishte e përsosur ose e plotë para se u shtria g rabitqare ta s hkatërronte atë. Por, pavarësisht m angësive dhe k ufizimeve të saj s erioze, qeveria civile ishte zgjedhja e shumicës së njerëzve të vendit dhe ofroi shpresën e vetme për të ardhmen. Njerëzit që kanë dalë me guxim në rrugë për të h equr gjeneralët nga shpina e tyre meritojnë mbështetjen me gjithë zemër të botës.
Përse u shtria zgjodhi të merrte përsëri p ushtetin e plotë më 1 shkurt, pasi ua dha një pjesë të saj autoriteteve civile për një dekadë, nuk është e vështirë të kuptohet. Në zgjedhjet e 8 nëntorit, Lidhja Kombëtare për Demokraci, e udhëhequr nga Daw Aung San Suu Kyi, fitoi me rezultat të madh. Megjithëse kjo nuk k ërcënonte vendet e rezervuara të u shtrisë në Parlament ose ministritë kryesore që ajo k ontrollon, ishte më shumë sesa gjeneralët mund të honepsnin – veçanërisht pasi gjenerali i lartë, Min Aung Hlaing, do të pensionohej së shpejti dhe do të duhej miratimi i udhëheqësit civil për të qëndruar përtej kësaj kohe, transmeton lexo.com.al.
Pra, përpara se Parlamenti i ri të mbante sesionin e tij të parë, u shtria deklaroi se “e konsideron të p apranueshme procesin e zgjedhjeve 2020” – një shpjegim pa dashje të sinqertë – dhe organizoi një g rusht shteti para agimit. Znj. Aung San Suu Kyi, udhëheqësja de facto e qeverisë civile e cila më parë kaloi gati 15 vjet nën arr est shtëpiak, së bashku me drejtuesit e tjerë të NLD, u arr estuan dhe në krye të vendit u vetëdeklarua Këshill i Administrimit Shtetëror i kryesuar nga Gjenerali i lartë Min Aung Hlaing. Duke nënvizuar c inizmin e g rushtit të shtetit, gjeneralët a kuzuan znj. Aung San Suu Kyi sipas një ligj të d yshimtë të importit për blerjen e walkie-talkies të huaja. Presidenti i shtetit, Win Myint, u a kuzua për s hkelje të rregullave të pandemisë kundër t ubimeve të mëdha.
Ajo që gjeneralët mund të mos kenë parashikuar ishte t ërbimi i njerëzve dhe patr embja e një brezi të ri p rotestues të frymëzuar nga lëvizjet e mosb indjes civile në Hong Kong dhe Tajlandë. Qindra mijëra njerëz kanë m arshuar në rrugë ose janë larguar nga punët e tyre në ditët që nga pas gr ushtit të shtetit. P rotestuesit rinorë e kanë mbjellë r ezistencën me një atmosferë gati karnavale, më së shumti duke projektuar në anët e ndërtesave imazhe s fiduese të një pëllumbi paqeje, përshëndetjen me tre gishta të “The Hunger Games” dhe fytyrën e qeshur të znj. Aung San Suu Kyi. Fytyra e gjeneralit Min Aung Hlaing, përkundrazi, është d efektuar në mënyrë rutinore në postera dhe në internet. Një faqe e h akuar e mediave shtetërore të lajmeve publikoi mesazhin, “Ne duam demokraci! Refuzoni p uçin u shtarak! Drejtësi për Myanma-rin!”, transmeton lexo.com.al.
Ka, sigurisht, një anë të err ët të kësaj historie. Asnjë p rotestë e ngjashme m asive nuk u realizua kundër n djekjes b rutale të u shtrisë ndaj pakicës Rohingya, duke d etyruar shumë të iknin në Bangladeshin fqinj, ose kundër p ërjashtimit të shumë pakicave etnike nga pjesëmarrja në zgjedhjet e përgjithshme. Qëndrimi moral ndërkombëtar i z. Aung San Suu Kyi, dikur një hero i demokracisë dhe të drejtave të njeriut, u njo llos k eq kur ajo nuk arriti të mbrojë publikisht myslimanët Rohingya dhe mbrojti trajtimin e tyre nga u shtria para Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë. Ajo është k ritikuar gjithashtu për të qenë int olerante ndaj k ritikëve dhe b llokimin e ngritjes së një brezi të ri të liderëve.
Por grusht shteti u shtarak i këtij muaji tregoi gjithashtu se sa i paqartë ishte autoriteti i z. Aung San Suu Kyi nën një k astë të f uqishme u shtarake që, siç është bërë e qartë tani, nuk ishte kurrë e përgatitur të ndante me të vërtetë p ushtetin. Ajo që ajo mund të kishte bërë nëse do të kishte një p ushtet të pavarur nuk mund të dihet, por shanset e Myanmar-it për të formuar një bashkëjetesë të barabartë të shumë pakicave të saj, duhet të jenë shumë më të forta nën një qeveri demokratike, plotësisht civile sesa nën një j untë u shtarake të pali gjshme. Pavarësisht sesa i k ompromentuar mund të jetë reputacioni i saj në botë, për shumë birmanezë, znj. Aung San Suu Kyi, vajza e babait themelues të Myanmar-it modern, mbetet fytyra e k undërshtimit të d iktaturës së gjeneralëve, transmeton lexo.com.al.
R eagimi nga Uashingtoni ishte shumë i shpejtë dhe i a shpër në d ënimin e g rushtit të shtetit, krahasuar me mbështetjen e njerëzve të fortë dhe mosi nteresimin për të drejtat e njeriut gjatë administratës Trump. Ekipi i Presidentit Biden njoftoi se ai do vendoste s anksione ndaj gjeneralëve, duke i p arandaluar ata që të kenë qasje në 1 miliard dollarë të fondeve të mbajtura nga qeveria e tyre në Amerikë. Në mënyrë të parashikueshme, Kina dhe Rusia e kanë bërë të qartë tashmë se ata do të bll okojnë çdo përpjekje për të ndërmarrë veprime përmes Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara. Ajo që po ndodh në Myanmar nuk ka të bëjë me një grua, madje as me shumë probleme k omplekse me të cilat përballet vendi. Bëhet fjalë për një zgjedhje që u v odh nga burra me një histori të trajtimit të vendit si një f eud personal. Birmanezët kanë d emonstruar në miliona me guxim se nuk duan të qeverisen nga një u shtri e korr uptuar, a rbitrare, a buzive dhe e paaf të. Për këtë, ata meritojnë mbështetjen e plotë të botës./NYT/Lexo.com.al/e.c.
