Me presidentin amerikan Joe Biden që rivendos mbështetjen amerikane për multilateralizmin dhe partneritetet ndërkombëtare, demokracitë e botës duhet të pozicionohen më mirë për të ndalur ngacmimet e qeverisë kineze. Por Kina duhet të mirëpritet kur është e përgatitur të jetë konstruktive në çështje si ndryshimet klimatike dhe rezistenca anti-mikrobike.
Nga Chris Patten/
Administrata e re e presidentit amerikan Joe Biden ka filluar të tregojë dorën e saj në lidhje me politikën e saj ndaj Kinës. Deri më tani, dalin në pah tre zhvillime inkurajuese, duke sugjeruar që Shtetet e Bashkuara do ta konsiderojnë shtetin e madh jo vetëm si një konkurrent, por si një kërcënim të vendosur për të gjitha shoqëritë e lira.
Si fillim, Sekretari i Shtetit Antony Blinken ka thënë se regjimi komunist kinez po kryen gjenocid kundër ujgurëve myslimanë në provincën veriperëndimore të Xinjiangut. Për më tepër, këshilltari i sigurisë kombëtare të Biden, Jake Sullivan, ka theksuar dështimin e Kinës për të bashkëpunuar plotësisht me misionin e Organizatës Botërore të Shëndetësisë duke hetuar origjinën e koronavirusit në Wuhan dhe ndoshta diku tjetër në vend. Nëse Partia Komuniste e Kinës (CPC) nuk ka asgjë për të fshehur, pse ka refuzuar edhe një herë të jetë e hapur për të zbuluar burimin e pandemisë?
Së fundmi, dhe më e rëndësishmja, vetë Biden e ka bërë të qartë vendosmërinë e tij për të punuar me partnerë për t’u përballur me problemet globale. Partia Komuniste e Kinës sigurisht hyn në atë kategori.
Pavarësisht nga merkantilizmi tronditës i ish-presidentit amerikan Donald Trump, presidenti kinez Xi Jinping do të preferonte të përballej me një Trump të rizgjedhur sesa me një SHBA të udhëhequr nga Biden. Arsyeja është e thjeshtë: gjëja e fundit që Kina dëshiron është që demokracitë liberale të bashkohen për të kufizuar sjelljen e saj të tmerrshme.
Në vend të kësaj, Kina dëshiron t’i zgjedhë kritikët e saj një nga një. Kjo është ajo që u përpoq të bënte me Australinë kur qeveria e kryeministrit Scott Morrison bëri thirrje për një hetim të pavarur për origjinën e pandemisë. Me Biden që rivendos mbështetjen amerikane për multilateralizmin dhe partneritetin ndërkombëtar, demokracitë e botës duhet të pozicionohen më mirë për të ndalur ngacmimet e çoroditura të qeverisë kineze.
Kina do ta etiketojë çdo koalicion të tillë demokracish liberale si një përpjekje për të filluar një luftë të re të ftohtë. Kjo nuk është asgjë e tillë. Kina ka qenë agresori dhe demokracitë duhet të përpiqen të kufizojnë sjelljen e saj dëmtuese dhe të rrezikshme. Ne duhet të theksojmë faktin se regjimi kinez jo vetëm që kundërshton vlerat që mbështesin shoqëritë e lira, por është gjithashtu plotësisht i pasigurt, duke shkelur fjalën e tij sa herë që kjo i shkon për shtat presidentit Xi.
Samiti i G7 i qershorit do të ishte një forum i mirë për të filluar ndërtimin e partneritetit që kërkon një rend më i mirë ndërkombëtar. Mbretëria e Bashkuar do të kryesojë takimin dhe duhet të përpiqet të tregojë se mund të luajë ende një rol të vlefshëm ndërkombëtar edhe pas vendimit të saj të dëmshëm për t’u larguar nga Bashkimi Evropian.
Vendet e G7 – SHBA-ja, Mbretëria e Bashkuar, Kanadaja, Franca, Gjermania, Italia dhe Japonia – kanë ftuar Indinë, Australinë dhe Korenë e Jugut të bashkohen në këtë takim dhe shpresoj që ata të marrin pjesë gjithashtu në takimet pasuese. Në fund të fundit, demokracitë ndajnë një interes për të mbrojtur veten dhe vendet e tjera nga kërcënimet e pabindura të Partisë Komuniste Kineze dhe shkeljet e rregullave ndërkombëtare.
Ky partneritet i ri G10 duhet të diskutojë bashkëpunimin digjital dhe bashkëpunimin në industritë e teknologjisë së lartë me qëllim shmangien e varësisë së tepruar nga eksportet kineze. Dhe qeveritë mund të ndajnë informacione se si të ballafaqohen më mirë me spiunazhin kinez, vjedhjen e pronësisë intelektuale dhe përpjekjet për të përdorur bashkëpunimin kërkimor për të vjedhur njohuri të dobishme për ushtrinë e Kinës dhe shtetin e saj.
Një G10 i ri, gjithashtu me vende të tjera, duhet të punojë më ngushtë brenda agjencive të Kombeve të Bashkuara si OBSH-ja, si dhe në organet që merren me të drejtat e njeriut dhe politikën e zhvillimit. Ne duhet ta vëmë në dukje kolektivisht kur Kina sulmon lirinë, ashtu siç e ka bërë në mënyrë të dukshme në Hong Kong ose në Xinjiang.
Po kështu, ne duhet t’ia bëjmë të qartë në mënyrë të qetë presidentit Xi se nuk do të rrimë mënjanë nëse Kina shton ngacmimin ndaj Tajvanit. Ndërkohë që nuk do të ishte një vendim i zgjuar të sulmojmë sot politikën “një Kinë”, ne duhet të mirëpresim më shumë kontakte me Tajvanin dhe të bëjmë presion që ishulli të zërë vendin e tij si vëzhgues në asamblenë e OBSH-së. Tajvani është një demokraci e gjallë me një rekord të shkëlqyeshëm të shëndetit publik. Duke pasur parasysh kontributet e mëdha financiare që demokracitë i japin OBSH-së, dhe zbulimin e hershëm të pandemisë në Kinë nga ana e Tajvanit, ai meriton të trajtohet në mënyrë të denjë nga organizata.
Ato vende të G10 që janë anëtare të NATO-s do të ishin gjithashtu të mençura të inkurajonin aleancën, të udhëhequr nga sekretari i saj i përgjithshëm, për të zhvilluar përgjigje politike ndaj sjelljes gjithnjë e më kërcënuese të Kinës në rajonin Indo-Paqësor.
Së fundmi, megjithëse demokracitë liberale nuk do të kenë gjithmonë të njëjtat përparësi tregtare dhe investimesh, ato kanë një interes të përbashkët që Organizata Botërore e Tregtisë të punojë në mënyrë efektive për të siguruar respektimin e rregullave të saj të dakorduara dhe të drejta. Administrata e Biden mund të bëjë një fillim të mirë këtu duke zhbllokuar emërimin e gjyqtarëve të rinj në organin e apelit të OBT-së, i cili gjykon mosmarrëveshjet tregtare midis vendeve anëtare.
Shpresojmë që vendet anëtare të BE-së do t’i përgjigjen propozimeve si këto duke treguar një njohje të kërcënimit që Kina paraqet për të gjithë ne. Marrëveshja Gjithëpërfshirëse e Bashkuar BE-Kinë për Investime do të sjellë pak përfitime për ekonomitë evropiane. Për më tepër, disa anëtarë të BE-së janë mashtruar duke menduar se marrëveshja do të përmirësojë standardet e punës në Kinë dhe do t’i japë fund punës së detyruar atje.
Fatkeqësisht, udhëheqësit evropianë në përgjithësi, dhe kancelarja gjermane Angela Merkel në veçanti, po ia besojnë zhvillimin e një roli serioz global për Evropën departamenteve të shitjeve të Volkswagen dhe prodhuesve të tjerë të mëdhenj gjermanë. Druhem se, si rezultat i kësaj, BE-ja po bën gabime serioze gjeostrategjike në lidhje me Kinën dhe Rusinë.
Biden dëshiron partnerë seriozë dhe të përkushtuar jo vetëm për të kufizuar sjelljen e keqe të Partisë Komuniste Kineze, por edhe për të bashkëpunuar me Kinën kur ajo është e përgatitur të jetë konstruktive në çështje si ndryshimet klimatike dhe rezistenca anti-mikrobike. Puna së bashku për çështje të tilla është sigurisht në interesin e të gjithëve. Për demokracitë në botë, është gjithashtu në interes të të gjithëve të dish se ku duhet të përfundojë bashkëpunimi.
Project Syndicate-Birn
